PSONI Koło w Jarosławiu

Jak pokazują statystki Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jarosławiu, prowadzone w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej zlokalizowanym na terenie gmin Chłopice, Laszki i Wiązownica, zdecydowana większość udzielonych porad prawnych dotyczy szeroko rozumianych spadków.

Wiele osób (dla ułatwienia nazywajmy ich dalej spadkobiercami) przychodzi mówiąc, że jakiś czas temu zamarł im ktoś bliski i nie wiedzą od czego zacząć aby załatwić sprawy związane ze spadkiem, który nasz spadkodawca po sobie zostawił.

Na stronie sukcesywnie (mniej więcej raz na dwa tygodnie, a może i częściej) będą się pojawiały wpisy dotyczące kolejnych etapów postępowania spadkowego jak i czynności które ewentualny spadkobierca powinien podjąć jeszcze zanim doprowadzi do wszczęcia postępowania spadkowego.

Kto dziedziczy spadek po osobie zmarłej?

(stan prawny na dzień 27 kwietnia 2016 r.)

Wydawałoby się, że odpowiedź na to pytanie jest prosta. Jak się okazuje w praktyce, nie do końca.

Jak najczęściej na to pytanie odpowiadają prawnicy? "To zależy..."

Zależy od tego kiedy nasz spadkodawca umarł oraz czy zostawił po sobie testament czy też będziemy dziedziczyć z ustawy.

Moment śmierci spadkodawcy jest o tyle istotny, że zależy od niego jakie przepisy stosujemy. Co do zasady w postępowaniu spadkowym jest tak, że zawsze stosuje się przepisy, które obowiązywały w chwili śmierci spadkodawcy, nawet jeżeli później (tj. po śmierci spadkodawcy) się one zmieniły.

W przypadku, gdy spadkodawca zostawił po sobie testament, jego spadkobiercą co do zasady staje się osoba wskazana przez niego w testamencie.

[O tym jakie są rodzaje testamentów? Jak je sporządzać? I co można w nich zawrzeć napiszemy w kolejnych wpisach]

W sytuacji gdy spadkodawca nie zostawił testamentu, do dziedziczenia dochodzą osoby wskazane w art. 931 - 935 Kodeksu cywilnego. Krąg spadkobierców ustawowych wyznaczony jest przez związki rodzinne (wynikające z więzów krwi, małżeństwa, przysposobienia). Do kręgu osób, które mogą dziedziczy w ramach ustawy należą:

1) małżonek spadkodawcy,
2) zstępni spadkodawcy czyli dzieci spadkodawcy bez względu na to czy są dziećmi małżeńskimi czy pozamałżeńskimi spadkodawcy), wnuki (jeżeli jedno z dzieci spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział w spadku, który by mu przypadł, dziedziczą jego dzieci w częściach równych), prawnuki itd.,
3) rodzice spadkodawcy,
4) rodzeństwo spadkodawcy,
5) zstępni rodzeństwa spadkodawcy,
6) dziadkowie spadkodawcy,
7) pasierbowie spadkodawcy.

Kodeks cywilny dzieli spadkobierców na cztery grupy.

1) I grupa – małżonek i dzieci spadkodawcy oraz zstępni dziecka, które nie dożyło otwarcia spadku,
2) II grupa – małżonek spadkodawcy, rodzice spadkodawcy, jego rodzeństwo (jeśli któryś z rodziców nie dożył otwarcia spadku) oraz zstępni rodzeństwa (w miejsce zmarłego rodzeństwa),
3) III grupa - gdy nie ma spadkobierców z I oraz II grupy do dziedziczenia dochodzą dziadkowie spadkodawcy, zstępni dziadków spadkodawcy, pasierbowie (dzieci małżonka spadkodawcy),
4) IV grupa – ostatnim możliwym spadkobiercą jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa,

Wyżej przedstawiony podział jest o tyle istotny, że spadkobiercy należący do grupy dalszej dochodzą do dziedziczenia dopiero wtedy, kiedy nie ma spadkobierców należących do grupy bliższej tj. zmarli przed spadkodawcą i nie pozostawili po sobie żadnych zstępnych, zostali uznanych za niegodnych dziedziczenia, odrzucili spadek, zrzekli się dziedziczenia po spadkodawcy.

Jeżeli już wiemy czy dziedziczymy spadek po naszym spadkodawcy czy nie, czas na podjęcie decyzji co z tym spadkiem zrobić. Mamy na to pół roku od chwili śmierci spadkodawcy.

O tym co możemy zrobić z nabytym spadkiem, będziemy pisać w następnym wpisie.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 380).

Niniejszy wpis ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej, konsultacji prawnej lub opinii prawnej, ani nie może być traktowany jako świadczenie pomocy prawnej w jakiejkolwiek formie. W szczególności autor nie doradza zachowań zgodnych, bądź niezgodnych z treścią wpisu, informując, że podjęcie lub zaniechanie działań w indywidualnej sprawie uzależnione jest od oceny stanu faktycznego oraz prawnego dotyczącego konkretnej sprawy.